Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği

Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, 'Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü' yürürlükten kaldırılarak yerine 'Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü' getirildi. Söz konusu kararın ardından "Seferberlik nedir, seferberlik ve savaş hali tüzüğünde neler değişti?" sorularına cevap aranıyor. Daha önce Bakanlar Kurulu tarafından alınan seferberlik kararı Cumhurbaşkanı tarafından da alınabiliyor. Resmi Gazete'de yayımlanan savaş tüzüğü, seferberlik ve savaş hali hükümlerinin uygulama esaslarını, hazırlık ve örgütlenmeye ilişkin hususları, kamu yönetimi personeli ile gerçek ve tüzel kişilere verilecek görev ve sorumlulukları, seferberlik ve savaş halinin ilanı ve kaldırılmasına ilişkin usul ve esasları belirliyor. Böylece seferberlik ve savaş hali tüzüğünde yapılan değişiklikler araştırılmaya başlandı.

Seferberlik ve savaş düzenlemelerinde neler değişti?

Yönetmeliğe göre, vatan veya Cumhuriyete karşı savaşı gerektiren bir durum, bir ayaklanma veya güçlü ve etkili bir isyan, yurt içinde veya yurt dışında ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğünü tehlikeye düşüren bir hareket ortaya çıkması hâlinde Cumhurbaşkanı genel veya kısmi seferberlik ilan edilmesine karar verir. Seferberlik kararı derhal Resmî Gazete'de yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin onayına sunulur. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle; Bakanlar Kurulu tarafından 1980 yılında yayımlanan Türk Silahlı Kuvvetleri lojistik seferberlik hazırlıkları yönetmeliği, 1991 yılında yayımlanan Türk Silahlı Kuvvetleri personel seferberlik yönetmeliği ve 2010 yılında yayımlanan yedek personel tecil yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Mevzuatta yürürlükten kaldırılan seferberlik ve savaş hali yönetmeliğine yapılan atıflar bu yönetmeliğe yapılmış sayılır.

Seferberlik ve savaş hali yönetmeliği nedir?

Seferberlik ve Savaş Tüzüğü, bir ülkenin ulusal güvenliğini sağlamak amacıyla savaş veya seferberlik halinde uygulanacak tedbirleri belirleyen bir tüzüktür. Bu tüzük, kriz zamanlarında devletin ve halkın nasıl örgütleneceğini, hangi kurumların hangi görevleri üstleneceğini ve sivil halkın hangi sorumlulukları üstleneceğini açıklar. Kamu ve özel sektör hazırlıkları, kaynakların etkin kullanımı, sivil savunma tedbirleri, yasal ve idari düzenlemeler gibi konuları kapsar. Amaç, ülkenin savunma kapasitesini artırmak ve toplumun güvenliğini sağlamaktır. Tüzük, ulusal seferberlik ve savaş durumlarında hızlı müdahaleyi sağlayarak toplumun dayanıklılığını ve koordinasyonunu güçlendirir.

Seferberlik nedir ve hangi durumlarda ilan edilir?

Seferberlik, bir ülkenin silahlı kuvvetlerini savaşa hazır hale getiren, ülke ekonomisini ve yönetimini savaşın gereklerine uygun hale getiren hazırlık ve tedbirlerin tümü olarak tanımlanmaktadır.

Milli Savunma Bakanlığı'nın seferberlik tanımı şöyle:

"Seferberlik, savaşın ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, başta askeri güç olmak üzere, ülke ve millet olarak devletin tüm güç ve kaynaklarının hazırlanması, toplanması, örgütlenmesi ve kullanılmasına ilişkin faaliyetlerin tümü olup, hak ve özgürlükler kısmen veya tamamen tamamen kanunla sınırlıdır."

Seferberlik ilan edilebilmesi için bir devlet ile diğer bir devlet veya devletler arasında savaş ihtimalinin kaçınılmaz olması ve normal şartlarda iç karışıklığa sebep olmayacak bir ortamın yaratılması gerekir. Yurt içinde veya yurt dışında savaşı gerektiren bir durum, isyan, vatana veya cumhuriyete karşı ayaklanma veya vatanın ve milletin bölünmezliğini tehlikeye düşürecek bir hareket halinde Cumhurbaşkanı genel veya kısmi ilana karar verir.